Köping

Stora torget

Köping – miasto (tätort) w Västmanlands län, ośrodek administracyjny (centralort) gminy Köping (Köpings kommun). Według danych Statistiska centralbyrån w 2015 roku tätort Köping (T6268) zajmował powierzchnię 10,15 km² i liczył 18 355 mieszkańców (gęstość zaludnienia wynosiła 1808 os./km²). Do 1970 roku Köping miał administracyjny status miasta (Köpings stad) – prawa miejskie w 1474 roku. Köping stanowi lokalne centrum i jest znaczącym ośrodkiem przemysłu wytwórczego z położonym u ujścia Köpingsån do Melaru jednym z największych portów śródlądowych w Szwecji. Znajdują się tutaj m.in. zakłady Volvo, Sandvik AB i Yara. W Köping ma swoją siedzibę założone w 1852 roku przedsiębiorstwo Hästens znane z produkcji łóżek. Znajduje się tutaj także główny magazyn firmy Tibnor, zajmującej się dystrybucją stali i innych metali.

Köping jest położony nad zachodnim Melarem (Galten) w prowincji historycznej Västmanland. W pobliżu Köping przebiega autostrada E18. Przez miasto przebiega także droga Lv 250 (Kungsör–Fagersta) oraz ma swój początek/koniec Lv U572 („dawna E18”; od granicy Örebro län koło Finmossen przez Arboga do Köping). Przez stację kolejową Köping 🌐 przechodzi linia Mälarbanan (Sztokholm–Västerås–Hovsta (Örebro)).

Strona internetowa: http://koping.se/

Wikipedia: Köping

Pogoda: smhi.se

Współrzędne geograficzne: 59°30′47″N 15°59′55″Ö

Komunikacja: hitta.se, vl.se

Historia

Köping ok. 1700 roku. Suecia antiqua et hodierna (Wikimedia Commons)

Okolice Köping były ośrodkiem osadnictwa już w czasach prehistorycznych. Najstarsze ślady działalności człowieka pochodzą z epoki brązu (1800–500 p.n.e.). Łącznie od początku epoki brązu do końca czasów wikingów w połowie XI w. znanych jest około 3000 prehistorycznych znalezisk pochodzących z tego obszaru. Chrystianizacja nastąpiła w XI w. Większość okolicznych kościołów parafialnych wzniesiono w XII i XIII w.

Pierwsza wzmianka o osadzie handlowej na miejscu współczesnego Köping pochodzi z dokumentu datowanego na rok 1257 i dotyczy odbywającego się tam zjazdu biskupów. Jako miasto Köping jest znane od 1349 roku (wzmianka o pieczęci miejskiej).

Z roku 1375 pochodzi pierwsza wzmianka o zamku Köpingshus, który był siedzibą lokalnego wójta. Zamek został zniszczony w 1434 roku w czasie powstania Engelbrekta. Odbudowę Köpingshus podjęto w latach 80. XVI w., w czasach Jana III. Karol IX kontynuował prace, których po jego śmierci zaniechano.

Najstarszy kościół był poświęcony św. Olofowi i był położony w rejonie współczesnej ulicy Mullgatan na prawym brzegu Köpingsån. Budynek kościoła na początku XV w. był w tak złym stanie, że w latach 40. XV w. został rozebrany. W 1437 roku pożar zniszczył obecny kościół (Köpings kyrka), który został następnie odbudowany i powiększony. W XVII w. nastąpiła dalsza rozbudowa kościoła.

W źródłach z XV w. występuje termin Laglösa kiöping, co oznacza, że osada handlowa nie miała oficjalnie nadanych przywilejów. Najstarsze znane przywileje miejskie Köping zostały wydane 19 stycznia 1474 roku przez regenta Stena Sture Starszego w Örebro. Zostały one potwierdzone w 1529 roku przez Gustawa Wazę. Miasto miało jednak niewielkie znaczenie w porównaniu z sąsiednimi Arboga i Västerås.

W 1641 roku królowa Krystyna podarowała Prästgärdet, położone na wschód od rzeki Köpingsån, pod nową zabudowę. Z czasem powstało tutaj „nowe miasto” z własnym rynkiem (Hökartorget 🌐). Miasto jednak rozwijało się powoli. Przejściowy rozkwit nastąpił w XVIII w., kiedy w 1734 roku przy wsparciu państwa założono manufaktury włókiennicze. W połowie XVIII w. w mieście znajdowało się 216 domostw. W 1856 roku założono zakłady maszynowe Köpings mekaniska verkstad, zatrudniające kilkaset osób i przez wiele lat pozostające największym pracodawcą w Köping.

W 1866 roku otwarto wąskotorową linię kolejową Köping–Uttersberg, którą z czasem przedłużono do Riddarhyttan. W 1867 roku gotowa była linia Arboga–Köping (część Köpings–Hults Järnväg).

W 1889 roku pożar zniszczył większą część zabudowy miasta. Ogień został zaprószony przez 10-letniego Malakiasa Anderssona, który przez następne 8 lat przebywał w zakładzie wychowawczym. Ocalały jedynie nieliczne starsze kwartały w centralnej części miasta. Podjęto odbudowę z dominującą zabudową murowaną. Wiele charakterystycznych budynków zostało zaprojektowanych przez architekta Theodora Dahla, np. budynki apteki, sądu, Köpings mekaniska verkstad.

Przynależność administracyjna

Miasto Köping (Köpings stad), zachowujące własną jurysdykcję miejską do 1958 roku, w wyniku reformy administracyjnej w 1862 roku zostało przekształcone w gminę miejską (Köpings stadskommun), do której włączono część otaczającej miasto zabudowy należącej administracyjnie do Köpings socken/landskommun. W 1919 roku włączono Köpings landskommun/socken do Köpings stadskommun. W wyniku reformy administracyjnej w 1971 roku zniesiono Köpings stadskommun i włączono do nowo utworzonej gminy Köpings kommun, której ośrodkiem administracyjnym jest Köping.

Do 1920 roku Köping należało do parafii Köpings stadsförsamling oraz mniejsze części miasta do Köpings landsförsamling. Od 1920 roku miasto należało do parafii Köpings församling. Od 2010 roku do nowo powołanej parafii Köpingsbygdens församling w diecezji Västerås.

Demografia

Ludność tätortu Köping w latach 1960–2015.

1960	1965	1970	1975	1980	1990	1995	2000	2005	2010	2015
16 819	19 273	21 740	20 059	19 765	18 854	18 488	17 296	17 358	17 743	18 355

Źródło: SCB

Zabytki, atrakcje turystyczne

Skrzyżowanie Stora Gatan z Östra Långgatan

Obiekty sakralne

Kościół w Köping (Köpings kyrka) ewangelicko-luterańskiego Kościoła Szwecji, należący do Köpingsbygdens församling. Położony przy Stora Kyrkogatan. 🌐

Kościół wzniesiony w latach 40. XV w. na miejscu kościoła zbudowanego w XIV w., zniszczonego przez pożar w 1437 roku. W 1626 roku dobudowano wysmukłą wieżę z iglicą (wyburzoną w 1734 roku). Przebudowany do obecnej formy pod koniec XVII w. według projektu Nicodemusa Tessina Mł., oddany wiernym w 1706 roku. Obecną wieżę z iglicą wzniesiono w latach 1734–1741. W 1935 roku dach wieży został pokryty miedzianą blachą. Nastawa ołtarzowa (ołtarz szafiasty) z ok. 1520 roku, wykonana w północnych Niemczech.

Na podstawie:

Köpings kyrka na stronie Kyrkor i Västmanland (Västerås stift)

Köpings kyrka na stronie Köpings pastorat (Svenska kyrkan)

Köpings kyrka na stronie Bebyggelseregistret (Riksantikvarieämbetet)

Köpings kyrka na stronie gminy Köping

Köpings kyrka w Wikipedii