 |
Widok z szańca na Himmerfjärden.
Więcej zdjęć ZOBACZ
|
Nässkansen – szaniec położony nad cieśniną Skanssundet, jednej z
cieśnin na szlaku wodnym prowadzącym do Södertälje. Budowę szańca rozpoczęto w
1623 r., a znaczenie militarne zachował do 1927 r.
Położenie
Współrzędne
geograficzne: 59°03′08″N 17°41′41″Ö
Aktualna
prognoza pogody: klart.se
Szaniec jest położony na Södertörnie, w
gminie Botkyrka (Stockholms län), na półwyspie Näslandet (Grödinge socken, Södermanland),
w jego najbardziej na południe wysuniętym punkcie (Hörningsnäs). Znajduje się
przy przeprawie promowej przez Skanssundet (Skanssundsleden, między Hörningsnäs
a wyspą Mörkö; zobacz na stronie Trafikverket).
Opis
Wyraźnie widoczny jest narys fortyfikacyjny,
a umocnienia szańca są częściowo zachowane. Wały kurtyn i bastiony obłożone są
kamieniami. Całość tworzy zamknięty wielobok w kształcie gwiazdy, na którego najlepiej
zachowanym południowo-wschodnim bastionie ustawione jest na betonowym cokole XVII-wieczne
działo skierowane na zatokę Himmerfjärden. Teren należy do gminy Botkyrka i
jest chroniony jako zabytek. Na miejscu znajduje się parking i tablica
informacyjna.
Historia
Nässkansen jest jednym z czterech
szańców, obok Hölö skans i Kasholmsskansen (położone po obu stronach cieśniny
Pålsundet) oraz Furuholmsskansen (po drugiej stronie Skanssundet, naprzeciwko
Nässkansen), nazywanych Hörningsholms skansar. Ich zbiorcza nazwa pochodzi od
położonego w północnej części wyspy Mörkö zamku Hörningsholms slott. Fortyfikacje
miały stanowić system obronny nie osłanianego dotąd przez stałe umocnienia
szlaku wodnego do Södertälje, prowadzącego przez wody oblewające wyspę Mörkö od
wschodu (cieśnina Pålsundet) i zachodu (Himmerfjärden i Skanssundet).
Budowę fortyfikacji rozpoczęto w 1623 r.
z inicjatywy Gustawa II Adolfa (1611–1632). Decyzja o podjęciu budowy miała
zostać podjęta na wieść o zbieraniu przez króla polskiego Zygmunta III Wazę w
okolicach Gdańska wojska przeznaczonego do inwazji na Szwecję. Plany fortyfikacji
zostały sporządzone przez Jana Kazimierza (księcia Palatynatu-Zweibrücken-Kleeburga;
szwagra Gustawa II Adolfa) na polecenie kanclerza Axela Oxenstierny, a do
budowy zostali skierowani żołnierze z regimentu Södermanland.
Do inwazji Zygmunta III Wazy nie doszło,
a z czasem o umocnienia przestano dbać. Nässkansen naprawiono w 1658 r., kiedy
obawiano się kolejnej inwazji, tym razem ze strony Danii. Następnie szańce
odnowiono po 1675 r. (wojna skańska), kiedy przybyły na inspekcję Erik
Dahlbergh zarządził ich reparację i modernizację.
 |
Nässkansen w 1. poł. XVIII w., rys. Per Nordenskiöld
(Wikimedia
Commons) |
Pod koniec XVII w. fortyfikacje zaczęły niszczeć.
Zostały ponownie odremontowane w czasie wielkiej wojny północnej (1700–1721),
kiedy w 1710 r. do pracy przy Nässkansen skierowano blisko 200 rosyjskich i
duńskich jeńców. W październiku 1710 r. w szańcach nad Skanssundet ustawiono 16
żelaznych dział. Jednak w 1719 r., kiedy rosyjskie galery zaatakowały wybrzeża
Szwecji (rysshärjningarna), załoga fortyfikacji
wycofała się bez walki na dzień przed przybyciem rosyjskiej floty wiosłowej,
która bez przeszkód dotarła pod Södertälje, wysadziła desant i spaliła miasto.
W drodze powrotnej Rosjanie zniszczyli umocnienia i spalili wiele zagród w
parafii Grödinge i na Mörkö. Po zakończeniu wojny (1721) szańce zostały opuszczone.
W połowie XVIII w. planowano zbudować
umocnienia bliżej Södertälje, na półwyspie Getryggen, jednak od zamiarów
odstąpiono. Odnowiono i zmodernizowano natomiast szańce nad Skanssundet. Przez
większą część XIX w. umocnienia pozostawały bez opieki. Po raz ostani
wykorzystano je na krótko w czasie mobilizacji w sierpniu 1914 r. (wybuch I
wojny światowej), kiedy szańce zostały obsadzone załogą i artylerią. Umocnienia
zostały opuszczone już dwa miesiące później, po odwołaniu mobilizacji. W 1927
r. decyzją riksdagu umocnienia strzegące drogi wodnej do Södertälje miały
zostać zlikwidowane.
Na
podstawie:
Nässkansen w Wikipedii
Skanssundet na
stronie gminy Botkyrka
Tablica informacyjna
 |
| Tablica informacyjna |
Komentarze
Prześlij komentarz